Jak długo leczy się grzybicę?

Dr n. med. Marcin Sadłocha
lek. Kacper Niziński

Grzybice są schorzeniami bardzo często spotykanymi. Rozpoczęcie leczenia zakażeń grzybiczych powinno być poprzedzone prawidłowo postawioną diagnozą opartą na wywiadzie, dokładnym badaniu lekarskim i diagnostycznych badaniach mikologicznych.

Leczenie grzybicy paznokci

Pomimo ciągłego postępu wiedzy dotyczącej grzybic oraz wprowadzania coraz nowszych i skuteczniejszych leków przeciwgrzybiczych grzybica paznokci nadal pozostaje jednym z najczęstszych schorzeń dermatologicznych. Przy grzybicy paznokci leczeniem z wyboru jest obecnie doustne podawanie jednego z dwóch leków przeciwgrzybiczych (terbinafina, itrakonazol) stosowanych 1 x dziennie przez okres 6 tygodni w przypadku grzybicy paznokci rąk oraz 12 tygodni w przypadku grzybicy stóp. Zlecając przyjmowanie itrakonazolu lekarze stosują tzw. metodę pulsową, która polega na zażywaniu itrakonazolu 2 x dziennie przez okres 1 tygodnia raz w miesiącu. W przypadku grzybicy paznokci rąk są stosowane 2, a grzybicy paznokci stóp 3 takie pulsy. W leczeniu stosuje się także flukonazol, jednak najskuteczniejsza jest terapia terbinafiną.

Jeżeli infekcja grzybicza dotyczy nie więcej niż 3 paznokci i zmiany nie przekraczają połowy ich powierzchni, można stosować leczenie miejscowe. Preparaty, takie jak cyklopiroks i amorolfina, występują w postaci lakieru do paznokci i mogą być aplikowane 1-2 razy w tygodniu przez okres od 6 miesięcy (grzybica paznokci rąk) do nawet 12 miesięcy (grzybica paznokci stóp). Należy jednak pamiętać, że skuteczność takiego leczenia jest niewielka.

Grzybica stóp – jak długo trwa leczenie?

Grzybica stóp występuje w 3 głównych odmianach: międzypalcowej, potnicowej i złuszczającej. Szacuje się, że co piąta osoba w Polsce boryka się z tym problemem lub będzie go mieć w przyszłości. Sprzyja temu nasz styl życia. Grzybica stóp bez współistniejącej grzybicy paznokci nie wymaga zwykle doustnego leczenia przeciwgrzybiczego. Najczęściej lekarz ordynuje leki stosowane miejscowo w formie kremu lub żelu. Leki te nanosi się na zmiany 2-3 razy dziennie przez okres 2-4 tygodni w zależności od przepisanego specyfiku. Leczenie doustne jest zalecane tylko w przypadkach bardziej rozległych i uporczywych zmian i może trwać 1-7 tygodni. Zaleca się zarówno pochodne triazolowe: flukonazol, itrakonazol, jak również pochodną allilaminową – terbinafinę.

Aby terapia przeciwgrzybicza była skuteczna, należy pamiętać o przeprowadzeniu dezynfekcji obuwia, skarpet i rękawiczek, by zapobiec nadkażeniu. Jeśli nie zniszczymy rezerwuaru grzybów chorobotwórczych, nie pomoże trud podjęty zarówno przez pacjenta, jak i lekarza w trakcie leczenia.

Grzybica owłosionej skóry głowy – jak leczyć?

Grzybica owłosionej skóry głowy jest chorobą o dużej zakaźności. Występuje we wszystkich grupach wiekowych, ale głównie u dzieci. Grzybica drobnozarodnikowa jest prawie wyłącznie wywołana przez grzyba, którego źródłem są zwierzęta domowe – zwłaszcza koty, z którymi często bawią się dzieci. W przypadku tego rodzaju grzybicy rekomendowane jest leczenie skojarzone – ogólne i miejscowe. Leczenie doustne opiera się o przyjmowanie 1 z 3 dostępnych farmaceutyków najczęściej przez okres 8 tygodni (terbinafina, itrakonazol,). Leczenie miejscowe polega na depilacji włosów, przecieraniu ognisk chorobowych 3% spirytusem rezorcynowym, aplikowaniu preparatów przeciwgrzybiczych w maści lub kremie bądź stosowaniu 2 razy w tygodniu przez cały okres leczenia szamponów przeciwgrzybiczych. W przypadku grzybicy głębokiej głowy owłosionej leczenie doustne jest przedłużone do 16 tygodni.

Leczenie grzybicy pachwin, skóry gładkiej i wyprzeń drożdżakowych

Grzybicę pachwin obserwuje się prawie wyłącznie u mężczyzn, a wśród czynników zwiększających ryzyko jej wystąpienia wymienia się nadmierne pocenie, uprawianie sportów kontaktowych, noszenie ciasnych ubrań i znaczną wilgotność powietrza. Terapia zależy głównie od rozległości zmian i obecności nasilonego stanu zapalnego. Przy zmianach rozległych i sączących wskazane jest doustne podawanie przez 2 tygodnie itrakonazolu lub flukonazolu w dawce 100 mg/dobę. W leczeniu miejscowym przy nasilonym stanie zapalnym bardzo korzystne działanie wywiera cyklopiroks w kremie.

Grzybica skóry gładkiej może występować zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci, a genezę zakażenia stanowią zazwyczaj czynne ogniska chorobowe u innych. Leczenie polega jedynie na terapii miejscowej w przypadku zmian niezbyt rozległych. Aplikowane są maści i kremy zawierające szereg preparatów przeciwgrzybiczych. U chorych z rozległymi zmianami zaleca się leczenie doustne itrakonazolem lub terbinafiną 1 raz dziennie przez okres 2-4 tygodni lub flukonazolem podawanym 1 raz w tygodniu przez miesiąc.

Wyprzenia drożdżakowe charakteryzują się ostrym stanem zapalnym między fałdami skóry. Najczęściej zajęte są pachwiny i doły pachowe, rzadziej skóra pod piersiami u kobiet i szpara międzypośladkowa, a także pępek i fałdy brzuszne u osób otyłych. W ramach leczenia miejscowego można stosować 2 razy dziennie kremy zawierające cyklopiroks (czas leczenia wynosi 2-4 tygodnie). Korzystne jest także przemywanie w tym czasie zajętych obszarów skóry 2% kwasem bornym lub stosowanie barwników odkażających, np. barwnik Castellaniego. Jeżeli w głębi fałdów skórnych dochodzi do zapalenia i maceracji naskórka, przez 2 tygodnie w dawkach 100 mg/dobę podaje się flukonazol lub itrakonazol.

Kandydoza jamy ustnej – co stosować?

W ostatnich latach obserwuje się wzrost częstości występowania kandydozy błony śluzowej jamy ustnej. Przed rozpoczęciem leczenia konieczne jest wyeliminowanie czynników sprzyjających zakażeniu. W terapii kandydozy jamy ustnej stosuje się przede wszystkim leki o działaniu miejscowym. Preparaty działające miejscowo muszą być stosowane kilka razy dziennie – po głównych posiłkach i przed spaniem przez co najmniej 3-4 tygodnie. W przypadku zbyt krótkiego leczenia lub stosowania nieodpowiednich dawek u pacjentów z czynnikami predysponującymi mogą występować kandydozy nawracające. W przypadku leczenia doustnego można zastosować flukonazol. Jest on bardziej skuteczny niż równoważne terapie miejscowe. Powinien być zalecany pacjentom z przewlekłą zanikową kandydozą jamy ustnej.

Grzybica pochwy – jak leczyć?

Mając do czynienia z grzybicą pochwy, stosowane schematy leczenia dobierane są empirycznie. Początkowo terapia obejmuje etap indukcji, a następnie rozpoczyna się etap leczenia podtrzymującego, który w nawrotowej drożdżycy pochwy trwa do 6 miesięcy. Przerwanie terapii może doprowadzić do nawrotu choroby. W leczeniu niepowikłanej kandydozy narządów płciowych skuteczne są preparaty miejscowe w postaci kremów lub globulek dopochwowych, stosowane w pojedynczej dawce lub schematach kilkudniowych w zależności od rodzaju substancji czynnej zawartej w leku.

Gdy leczenie miejscowe jest niewystarczające, można rozważyć stosowanie flukonazolu w formie doustnej. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje flukonazol w dawce 200 mg na początku leczenia oraz w terapii podtrzymującej. W przypadku ostrych epizodów grzybicy pochwy zaleca się jednorazową dawkę 150 mg flukonazolu.

Bibliografia

1. Bręborowicz G.: Farmakoterapia w ginekologii, uroginekologii i endokrynologii ginekologicznej. Warszawa 2019.
2. Dulska A., Droszdol-Cop A.: Metody leczenia zakażeń okolic intymnych o etiologii bakteryjnej i grzybiczej. „Forum Położnictwa i Ginekologii” 2019/08.
3. Leczenie powierzchownych zakażeń grzybiczych – rekomendacje ekspertów Sekcji Mikologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. „Przegląd Dermatologiczny” 2015, nr 102, s. 305-315.
4. Paczkowska I., Wójtowicz A., Malm A.: Wybrane aspekty farmakoterapii kandydoz. „Terapia i Leki” 2010, nr 66, s. 539-543.