Jakie choroby mogą dawać dolegliwości podobne do objawów grzybicy?

Dr n. med. Marcin Sadłocha
lek. Kacper Niziński

Mimo że większość grzybic daje charakterystyczny obraz zmian i nie nastręcza lekarzowi problemów w rozpoznaniu, zdarzają się sytuacje, w których ich przebieg jest niecharakterystyczny. Choroba musi być wtedy różnicowana z innymi dolegliwościami, które mogą dawać podobny obraz kliniczny.

Grzybica stóp a inne choroby

Najbardziej rozpowszechniona jest grzybica stóp. Istnieje wiele odmian tej choroby. Zakażone grzybicą stopy swędzą, pieką, bolą, nadmiernie się pocą i nieprzyjemnie pachną. Najczęstsza postać tego schorzenia, czyli odmiana międzypalcowa, musi być różnicowana z tzw. wyprzeniem międzypalcowym, które jest związane głównie z zakażeniem bakteryjnym. Podobnie jak w grzybicy zmiany najczęściej umiejscawiają się między palcami, lecz wyprzenie charakteryzuje się największym nasileniem choroby w głębi fałdu i mniej wyraźnym odgraniczeniem zmian chorobowych.

Podobny przebieg do grzybicy potnicowej stóp daje tzw. wyprysk potnicowy, który również charakteryzuje się mniej wyraźnie odgraniczonymi zmianami i rzadszym zajmowaniem przestrzeni międzypalcowych.

Grzybica stóp powinna być także różnicowana z łuszczycą. Zmiany w łuszczycy dłoni i stóp mogą dawać obraz łudząco podobny do zmian grzybiczych, lecz charakterystyczne w jej przebiegu są niewystępowanie świądu, mniejsza tendencja do lokalizacji w fałdach międzypalcowych oraz przede wszystkim obecność łuszczycowych zmian także w innym umiejscowieniu.

Grzybica paznokci a inne schorzenia

Grzybica paznokci także musi być różnicowana z kilkoma innymi chorobami, które mogą przebiegać w podobny sposób. Podobne dolegliwości daje łuszczyca paznokci. Od typowej grzybicy różni się ona tym, że zmiany chorobowe obejmują symetrycznie wszystkie płytki, a na powierzchni paznokci pojawiają się charakterystyczne naparstkowe wgłębienia. Pod płytkami występuje gruba warstwa zrogowaciałego naskórka, a zmiany łuszczycowe, podobnie jak w łuszczycy dłoni i stóp, lubią pojawiać się także w innych miejscach.

Podobnym przebiegiem do klasycznej grzybicy paznokciowej charakteryzuje się również drożdżyca paznokci. Różni się ona jednak tym, że w jej występowaniu pojawia się stan zapalny wałów paznokciowych z ropną wydzieliną, któremu towarzyszy bolesność.

Znacznie rzadziej w stosunku do poprzednich chorób grzybica paznokci może być pomylona z liszajem płaskim, dla którego charakterystyczne są podłużne bruzdkowanie płytki paznokciowej i obecność zmian zanikowych paznokci. Dodatkowo na skórze oraz błonach śluzowych pojawiają się sinofioletowe, lśniące, płaskie i wieloboczne grudki wielkości 1-3 mm.

Z czym można pomylić grzybicę pachwin?

Również rozpoznanie grzybicy pachwin może nastręczać pewne kłopoty. Podobne objawy daje bowiem łupież rumieniowy. W przeciwieństwie do grzybicy na obwodzie zaczerwienień w pachwinach nie pojawiają się grudki i pęcherzyki, stan zapalny jest mniej nasilony, a same zmiany nie swędzą.

W wyprzeniach drożdżakowych w głębi fałdów pojawia się z kolei nasilony wysięk. Po raz kolejny grzybica może być pomylona z łuszczycą fałdów, lecz i tym razem charakterystyczne zmiany łuszczycowe pojawiają się także w innych miejscach, a na zmianach w pachwinach nie ma pęcherzyków.

Owłosiona skóra głowy – grzybica, łupież zwykły, a może wyprysk łojotokowy?

Innym problemem jest grzybica owłosionej skóry głowy. Istnieje kilka postaci tej choroby, które różnią się między sobą przebiegiem i objawami. Również i ten rodzaj może zostać mylnie rozpoznany, gdyż kilka chorób daje bardzo podobne objawy.

Najczęściej grzybica owłosionej skóry głowy bywa mylona z łupieżem zwykłym. W chorobie tej ogniska złuszczania naskórka nie są ograniczone jak w przebiegu grzybicy, lecz bardziej rozprzestrzenione. W przeciwieństwie do grzybicy zmiany chorobowe nie obejmują także włosów. W grzybicy strzygącej oraz drobnozarodnikowej dochodzi do ułamania zmienionych chorobowo włosów, są one suche i matowe. W przebiegu łupieżu włosy są niezmienione.

Grzybica głowy musi być także różnicowana z tzw. wypryskiem łojotokowym, który charakteryzuje się występowaniem nawarstwiających, tłustych, łojowych strupów. Nasilenie zmian zapalnych skóry głowy jest większe niż w grzybicy. Włosy natomiast, podobnie jak w przypadku łupieżu, nie łamią się i nie są zmienione.

Diagnostyka różnicowa obejmuje również łysienie plackowate, które różni się od grzybicy niewystępowaniem złuszczania i zmian we włosach.

Zakażenie pochwy – bakteryjne czy grzybicze?

Grzybica pochwy to bardzo częste schorzenie, które dotyka kobiety w każdym wieku. Zakażenia pochwy i związane z nimi objawy są jedną z głównych przyczyn wizyt kobiet w gabinetach ginekologicznych. Grzybica pochwy objawia się zaczerwienieniem i obrzękiem okolic intymnych, czemu towarzyszą uporczywy świąd oraz podrażnienie ww. okolic. Charakterystyczna jest także obecność, obfitej, białej wydzieliny o wyglądzie twarogu. Diagnostyka zakażenia jest niezwykle istotnym elementem terapii. Zróżnicowanie zakażenia bakteryjnego od grzybiczego pozwala na wdrożenie odpowiedniej metody leczenia.

Najbardziej charakterystycznym objawem waginozy bakteryjnej, od której należy odróżnić grzybicę, jest nieprzyjemny, rybi zapach wydzieliny pochwy, nasilający się po stosunku. W przeciwieństwie do grzybicy wydzielina ta nie jest zazwyczaj serowata, lecz jednorodna, koloru szarego lub białego.

Jama ustna – jeśli nie grzybica, to co?

Grzybica jamy ustnej to najczęstsza patologia błony śluzowej jamy ustnej występująca w każdym wieku. Zmiany chorobowe mają postać białawych plam, jakby nałożonych na błony śluzowe, które przypominają ścięte mleko. Mogą one zlewać się, zajmując rozległe powierzchnie. Błona śluzowa jamy ustnej wykazuje ostry stan zapalny i jest zaczerwieniona, czemu towarzyszą ból oraz pieczenie często uniemożliwiające spożywanie pokarmów. Zmiany te dość ściśle łączą się z podłożem, stąd przy próbie ich oderwania pojawiają się miejsca żywoczerwone jednak bez cech krwawienia. Krwawienie może pojawić się w przypadku kandydozy przewlekłej często występującej u pacjentów w złym stanie ogólnym. Diagnostyka różnicowa kandydozy jamy ustnej obejmuje kilka schorzeń.

Podobny obraz dają tzw. afty. Jest to forma owrzodzenia o charakterze płytkiej nadżerki, którą pokrywa biały nalot i otacza rumieniowate, zapalne obrzeże. Afty mogą mieć różną wielkość, od 1 mm do 2 cm średnicy. Są bardzo bolesne, powodują dyskomfort przy spożywaniu pokarmów, mówieniu czy myciu zębów. Przyczyną ich powstania mogą być zmęczenie i długotrwały stres bądź niedobór witamin z grupy B.

Diagnostyka różnicowa obejmuje również liszaj płaski, który różni się drzewkowatym układem białawych wykwitów oraz tzw. leukoplakię. Leukoplakia ma postać białej plamy na śluzówce jamy ustnej, która jest niebolesna i w przeciwieństwie do zmian grzybiczych nie da się jej usunąć np. przy użyciu patyczka. Utrzymuje się przez bardzo długi okres. Jest ona formą tzw. keratozy, czyli obszaru nadmiernego rogowacenia.

Najbardziej niebezpieczną odmianą leukoplakii jest erytroplakia, która jest w rzeczywistości przedinwazyjnym rakiem jamy ustnej. Przyczyny jej powstawania mogą leżeć w paleniu papierosów, spożywaniu alkoholu, infekcji wirusem HPV czy niewłaściwie dobranej protezie ortodontycznej.

Bibliografia

1. Dulska A., Droszdol-Cop A.: Metody leczenia zakażeń okolic intymnych o etiologii bakteryjnej i grzybiczej. „Forum Położnictwa i Ginekologii”2019/08.
2. Jabłońska S.: Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. Warszawa 2010.