Flukonazol i jego wpływ na inne zażywane przez chorych leki
lek. Karolina Marciniak
Flukonazol
Flukonazol to syntetyczny lek przeciwgrzybiczy z grupy leków azolowych. Flukonazol posiada duże spektrum działania przeciwgrzybiczego, dlatego bardzo często jest lekiem pierwszego rzutu w zakażeniach o etiologii grzybiczej.
Wiele wyników badań potwierdza, że flukonazol jest odpowiednim lekiem w leczeniu kandydozy błony śluzowej jamy ustnej i gardła, kandydozy przełyku, kandydurii oraz przewlekłej kandydozy skóry i błon śluzowych.
Flukonazol powinien być także wskazany w leczeniu przewlekłej zanikowej kandydozy jamy ustnej (podrażnienie jamy ustnej wywołane użytkowaniem protez zębowych) w przypadku braku dostatecznej odpowiedzi po zastosowaniu zabiegów higienicznych i leczenia miejscowego.
Flukonazol a inne leki
Pewne schorzenia wiążą się z przeciwwskazaniami do stosowania lub wskazana jest zmiana dawkowania leku. W niektórych sytuacjach z kolei wymagane będzie wykonanie badań kontrolnych.
U osób stosujących flukonazol i jednocześnie cierpiących na poważne choroby, takie jak choroby nowotworowe lub AIDS, mogą pojawić się zaburzenia czynności wątroby oraz nerek.
Ciężkie uszkodzenia wątroby obserwuje się bardzo rzadko. Zazwyczaj mają one związek ze stosowaniem innych leków oraz ciężkim przebiegiem współistniejących chorób.
Lekarz, przed rozpoczęciem leczenia lub w trakcie, powinien zlecić badania parametrów wątrobowych, jeśli u chorych występują zaburzenia czynności tego organu.
Objawy, takie jak ciemna barwa moczu, żółtaczka, nudności i wymioty, zmęczenie oraz złe samopoczucie, należy zgłosić natychmiast lekarzowi, który może zalecić zaprzestanie stosowania farmaceutyku.
Konsultacji z lekarzem wymagają także reakcje nadwrażliwości na leki lub inne alergeny.
Ciężkie reakcje typu anafilaktycznego lub zmiany skórne (zespół Stevensa i Johnsona), martwica toksyczna naskórka, rumień wielopostaciowy są rzadkie. Najbardziej narażeni na pojawienie się odczynów skórnych są chorzy na AIDS.
W przypadku wystąpienia wysypki w czasie leczenia grzybic powierzchniowych lub układowych należy skonsultować się z lekarzem. Może on zalecić przerwanie stosowania leku, zmianę dawki, a także regularne badania i kontrolę stanu zdrowia chorej osoby. W przypadku ujawnienia się zmian pęcherzykowych lub rumienia wielopostaciowego zalecane jest odstawienie leku.
Osoby z zaburzeniami rytmu serca powinny zachować ostrożność podczas stosowania flukonazolu.
Stosowanie flukonazolu u niektórych osób może spowodować wydłużenie odcinka QT w zapisie EKG, wiąże się to z wystąpieniem zaburzeń rytmu serca. Zwiększone ryzyko może wystąpić u pacjentów:
- z niewydolnością serca,
- z rzadkoskurczem zatokowym (spowolniona akcja serca),
- z zaburzeniami rytmu serca,
- z wrodzonym lub nabytym wydłużeniem odcinka QT w zapisie EKG,
- z zaburzeniami elektrolitowymi (zmniejszone stężenie potasu, magnezu lub wapnia).
W przypadku zażywania flukonazolu należy zwrócić uwagę na kilka połączeń z innymi lekami, gdyż jednoczesne ich stosowanie może np. nasilać działanie tych środków lub powodować zwiększenie ryzyka działań niepożądanych.
Do farmaceutyków, na które warto zwrócić uwagę, należą:
- leki przeciwkrzepliwe, takie jak warfaryna,
- benzodiazepiny (midazolam, triazolam), czyli leki uspokajające,
- środki stosowane w leczeniu hipercholesterolemii, takie jak statyny,
- antybiotyki z grupy makrolidów (np. klarytromycyna).
Dużą ostrożność należy zachować u pacjentów leczonych immunosupresyjnie (np. po przeszczepach czy podczas leczenia chorób z kręgu autoimmunologii). Łączenie flukonazolu z lekami immunosupresyjnymi (np. cyklosporyna, ewerolimus, syrolimus oraz takrolimus) może zwiększać np. nefrotoksyczność (uszkodzenie nerek).
Podsumowanie
Wiedza farmakologiczna pomaga nam w bezpieczny sposób łączyć leki w terapii wielu chorób. Należy pamiętać, że flukonazol jest lekiem bezpiecznym w leczeniu grzybic, a jego toksyczność może tylko zwiększać się w nieprawidłowym dostosowaniu dawek lub niekorzystnym łączeniu z innymi farmaceutykami.
Bibliografia
- Botham K., Mayes P.: Biochemia Harpera. Warszawa 2018.
- Guengerich F.: Cytochrome P450 and chemical toxicology. „Chemical Research in Toxicology” 2008, no. 21(1), pp. 70-83.
- Hames D., Hooper N.: Krótkie wykłady. Biochemia. Warszawa 2012.
- Niemira M., Wiśniewska A. i Mazerska Z.: Rola polimorfizmu i zróżnicowanej ekspresji genów cytochromów P450 w metabolizmie ksenobiotyków. „Postępy Biochemii” 2009, nr 55(3), s. 279-289.
- Skrętowicz J., Rychlik-Sych M.: Polimorfizm cytochromu P-450. „Farmacja Polska” 2008, nr 64, s. 61-72.
